Jak wyglądała najstarsza biżuteria stworzona przez człowieka?

Zmysł piękna i potrzeba ozdabiania swojego ciała to jedne z kilku elementów, które definiują Homo sapiens. Już dziesiątki tysięcy lat temu ludzie pierwotni nosili biżuterię. Historia biżuterii jest bardzo ciekawa, gdyż już na początku była ona dość prymitywna, z czasem jednak rzemieślnictwo jubilerskie rozwinęło się. Naukowcy przypuszczają, że biżuteria od zarania dziejów aż po dziś dzień, spełnia trzy podstawowe funkcje: ozdobną, religijną i użytkową. Jak wyglądała pierwsza biżuteria stworzona przez człowieka?

Biżuteria ludzi pierwotnych

Jednym z pierwszych podgatunków Homo sapiens, czyli człowieka rozumnego, był neandertalczyk. To właśnie on już około 100 tysięcy lat temu zaczął wykonywać biżuterię. Do tego celu wykorzystywał materiały pochodzące bezpośrednio z natury, np. produkty odzwierzęce.

Neandertalczyk z ozdobą z kości umiejscowioną w przegrodzie nosa – Trento Museum of Natural History, Włochy

Archeolodzy już od wielu lat znajdowali wśród przedmiotów neandertalczyków szpony bielika, jednak dopiero niedawno upewniono się, że służyły one jako biżuteria. Znaleziono szpony posiadające charakterystyczne wgłębienia, potwierdzające, że musiały one być na coś nawlekane. Stanowiły więc prawdopodobnie element pierwszych bransolet lub naszyjników.

Pradawna biżuteria - z czego się składała?

Na terenach dzisiejszego Izraela, Maroka, a także na południowoafrykańskim wybrzeżu Cape znaleziono biżuterię wykonaną z muszli ślimaków. Wykonanie takiego rodzaju naszyjników wymagało już większego zaangażowania i zdolności manualnych prehistorycznych ludzi. Znalezione ozdoby z muszli ślimaka z gatunku Nassarius Gibbosusa zostały przedziurawione, nawinięte na specjalny rzemyk i pomalowane czerwonym barwnikiem - ochrą.

Natomiast odkrycia, które liczą około 40 tysięcy lat i pochodzą z Kenii, potwierdzają zmianę w postrzeganiu świata przez ówczesnych ludzi. Koraliki ze skorupy strusich jaj, uformowane na kształt pastylki i zawieszone na sznurku, są dowodem na to, że już wtedy człowiek potrafił myśleć abstrakcyjnie i tworzyć kreatywne przedmioty.

Kamienie szlachetne i złoto - kiedy zaczęto ich używać?

Za pionierów w złotnictwie uważa się rzemieślników z prehistorycznej cywilizacji Warny. W grobach warnijskiej nekropolii znaleziono wiele złotych i miedzianych bransolet, naszyjników i amuletów wykonanych różnymi technikami. Niektóre z nich były zdobione również przy pomocy krzemienia i obsydianu. Pełniły funkcję ozdobną, religijną, jako element oddawania czci zmarłym, a także praktyczną, jako ozdoby części intymnych ludzi złożonych do grobu.

Egipska mumia wraz z biżuterią, którą przyozdabiano zmarłych

Biżuterią, która nadal zachwyca i stanowi inspirację dla współczesnych jubilerów, jest biżuteria egipska. Wykonywano ją ze złota, srebra, a także z kamieni szlachetnych, np. turkusu, lapis lazuli czy onyksu. Egipcjanie wykorzystywali skomplikowane techniki zdobnicze i wykonywali misterne wzory. Jako, że egipską biżuterię znajduje się w grobowcach, można przypuszczać, że naniesione na nią wzory miały przypominać o szlachetnych cechach pochowanego, np. honorze, potędze i religijności faraona.

Najstarsza biżuteria świata to też Mezopotamia

Miłośnikami biżuterii byli również mieszkańcy Mezopotamii. Nosili ją w dużych ilościach nie tylko mężczyźni, ale też kobiety. Typowym zestawem kobiecej biżuterii w Mezopotamii były naszyjniki na kolorowych sznurkach, bransolety i duże kolczyki. Wykonywano je z cienkiego arkuszu metalu, na którym osadzano kamienie szlachetne.

Ciekawostki o pradawnej biżuterii

Na łamach naszego bloga jubilerskiego prezentowaliśmy już wiele ciekawostek i artykułów dotyczących prastarych, historycznych odmian biżuterii, wzorów istotnych z punktu widzenia dzisiejszej kultury, sztuki i tradycji złotniczych. Jeśli interesuje Cię historia biżuterii, sprawdź koniecznie kilka poniższych wybranych artykułów: